insidens

Insidens er eit av fleire mål på sjukdomsførekomst. Eit anna mål på sjukdomsførekomst er prevalens. Desse to måla blir ofte brukte saman, og dei blir påverka av ulike faktorar.

Prevalens fortel kor mange som har ein sjukdom på eit gitt tidspunkt, til dømes ein dag. Prevalensen avheng av insidensen og varigheita til sjukdommen. Insidensen blir ikkje påverka av kor dødeleg eller langvarig ein sjukdom er.

Varigheita av sjukdommen er bestemd av dødsrisikoen og tilfriskningsraten. Om dødelegheita blir redusert, kan prevalensen av ein tilstand auke, sjølv om insidensen er låg eller til og med fallande. Det er dette ein ser ved visse kroniske sjukdommar.

To døme illustrerer skilnaden mellom insidens og prevalens:

1. Infeksjonssjukdommen hiv har i dag ein relativt låg insidens. Det er få nye som får sjukdommen. Når ein først har fått sjukdommen, blir ein ikkje kvitt han, men lever tilnærma normalt med han til ein døyr. Det blir derfor etter kvart eit ganske stort antal som har sjukdommen. Prevalensen er derfor stor, medan insidensen er låg.
2. Ved sjukdommar som har høg dødelegheit, som lungekreft, er forholdet mellom insidens og prevalens tilnærma likt over tid. Det er eit visst antal som får sjukdommen kvart år (insidens), og sidan sjukdommen er veldig dødeleg, overlever berre nokre i meir enn fem år. Varigheita av sjukdommen er relativt kort. Prevalensen er direkte proporsjonal med insidensen og varigheita til sjukdommen, gitt at alt anna er konstant (storleiken på og samansetjinga av befolkninga og dessutan andre dødsårsaker).

• epidemiologi
• prevalens
• insidensrate